حتی حشرات بسیار کوچک هم مغز دارند، اگرچه مغز آنها، نقش مهمی همانند مغز انسانها را ایفا نمی کند.در حقیقت، یک حشره می تواند برای چندین روز بدون سر زنده بماند، زیرا با قطع سر، مقادیر کشنده همو لنف (hemolymph) از دست نمی رود.
مغز حشرات ۳ لوب دارد که در بخش خلفی (dorsal) سر آنها قرار گرفته است و شامل: مخ قدامی(protocereberum) ، دتو سربروم و تریتو سربروم می باشد.
این لوب ها گانگلیون های بهم پیوسته هستند و در واقع دستجاتی از نورون ها هستند که اطلاعات حسی را پردازش می کنند.هر لوب فعالیت های متفاوتی را کنترل می کند.نورونها از نظر تعداد متنوعند.مگس سرکه ۱۰۰هزار نورون دارد در حالی که زنبور عسل یک میلیون نورون دارد.
لوب protocerebrum از طریق اعصاب به چشم مرکب متصل می شود که اندام های حساس به نور هستند که حرکات را کشف می کنند و دیدن را کنترل می کنند.پروتوسربروم حاوی اجسام قارچ مانندی است که دو دسته نورون دارند که بخش مهمی از مغز حشره را تشکیل می دهند. این اجسام ۳ ناحیه دارند:کالیس ها، پدانکول و لوبهای آلفا وبتا.
نورونها در اینجا سلولهای کنیون (Kenyon cells) نامیده می شوند.این کالیس ها بعنوان نواحی ورودی (input) هستند که در محلی قرار گرفته اند که محرک های خارجی دریافت می شوند، پدانکول ناحیه انتقالی است و لوبهای آلفا و بتا ناحیه خروجی(output) هستند.
لوب وسطی، دتو سربروم است که آنتن ها را عصب دهی می کند.از طریق ایمپالس های عصبی از آنتن ها، حشره ممکن است نشانه های (cue) مربوط به بو و مزه، حس های لمسی و یا حتی اطلاعات محیطی مانند درجه حرارت و رطوبت را جمع آوری می کند.
لوب سوم مغز یا تریتو سربروم چند وظیفه را انجام می دهد.این لوب به لب فوقانی متحرک حشره وصل می شود و اطلاعات حسی از ۲ لوب دیگر مغز را جمع بندی می کند.
تریتوسربروم همچنین مغز را به سیستم عصبی استو مو دائیل (stomodaeal) وصل می کند که بصور ت مستقل عمل می کندو بیشتر اندام های حشره را عصب دهی می کند.
هوش حشرات
حشرات از هوش بالایی برخوردارند و توانایی قابل توجهی در بخاطر سپاری دارند.یک همبستگی قوی بین اندازه اجسام قارچی شکل و حافظه و رفتار در تعداد زیادی از حشرات وجود دارد. این امر به علت وجود پلاستیسیته قوی در سلولهای کنیون است.این سلولها به آسانی در فیبر های عصبی باز سازی می شوند و بعنوان نوعی از سوبسترای عصبی عمل می کنند که در آن حافظه های جدید رشد می کنند.
اعمالی که توسط مغز حشره کنترل نمی شوند:
مغز حشره در حقیقت تعداد کمی از اعمال مورد نیاز برای زنده ماندن حشره را کنترل می کند.سیستم عصبی استومو دائیل و گانگلیون های دیگر می توانند بیشتر فعالیت های بدن را مستقل از مغز انجام دهند.
گانگلیون های متعددی در سرتاسر بدن بیشتر رفتار های آشکاری که ما می توانیم مشاهده کنیم را کنترل می کنند.گانگلیون های توراسیک لوکوموشن (locomotion)را کنترل می کنند و گانگلیون های شکمی تولید مثل و فعالیت های دیگر شکم را به انجام می رسانند.گانگلیو نهای تحت مری، درست زیر مغز قرا گرفته اند و زوائد دهانی، غدد بزاقی و حرکات گردن را کنترل می کنند.
