آیا هیچ توضیح علمی برای هیپنوتیزم و جود دارد؟

بازدیدها: ۱۵۵

ـآیا هیچ توضیح علمی برای هیپنوتیزم و جود دارد؟
آیا از هیپنوتیزم می توان بعنوان یک روش درمانی استفاده کرد؟ادعای زیادی درباره اثر بخشی هیپنوتیزم در بالین وجود دارد.آیا می توان به این روش درمانی اعتماد کرد.آیا یک روش علمی است؟
تا به حال در مورد هیپنوتیزم داستان ها و روایت های زیادی شنیده ایم. اکثر مردم فکر میکنند هیپنو تیزم روشی است که به کمک آن روانشناسان انسان را به خلا و یا خواب فرو میبرند و قسمتهای ناشناخته ذهن فرد را نمایان میکنند. اما آیا واقعا اینگونه است و واقعیت دارد؟
فروید از این روش به عنوان درمان بیماران با مشکلات جنسی و نیز هیستری استفاده می کرد.امروزه ادعا می شود که با هیپنوتیزم می توان زایمان بدون درد را انجام داد.
اصطلاح هیپنوتیزم از کلمه واژه یونانی هیپنوس به معنی خواب مشتق شده است. اولین بار در اوایل قرن ۱۸ میلادی توسط یک فیزیکدان آلمانی به نام مشمر مورد استفاده قرار گرفت. او اسم این عمل را مگنتیت حیوانات گذاشته بود و معتقد بود که بین تمام موجودات زنده (حیوانات، انسانها، گیاهان) یک سیگنال نامرئی وجود دارد که توسط آن می توان بر رفتار این موجودات و بالاخص انسان تاثیر گذاشت.
آخرین بررسی های منتشر شده در نشریات علوم اعصاب و بیوفیزیولوژیکی، هیپنوتیزم را به عنوان روشی برای مقابله با ضمیر خود آگاه برای بیان حقایق پنهان بیان کرده است. هیپنوتیزور مجموعه ای از اطلاعات را برای فرد تصویر سازی میکند که به این فرآیند القا میگوند و وقایع خاصی را برای شخص مطرح میکند که به آنها پیشنهاد میگویند. بطور مثال وقتی شما توسط روانشناس هیپنوتیزم می شوید ممکن است که یک ساحل را برای شما به تصویر بکشد که به این فرآیند القا میگویند و در ادامه یک درخواست از شما کند که مثلا به سمت دریا حرکت کن که این یک پیشنهاد است.
محققان مغز افرادی که هیپنوتیزم می شوند را با تکنیک های تصویربرداری عصبی مورد بررسی قرار دادند و متوجه شدند که در زمان هیپنوتیزم تمامی مغز این افراد از قشر پیش فرونتال تا ساقه قدامی و شبکه های عصبی در حال فعالیت هستند و به همین دلیل اطلاعاتی که تا به قبل از هیپنوتیزم از آنها آگاه نبوده ایم در زمان هیپنوتیزم نمایان و بیان میشوند و در نتیجه گاها فشار بسیار زیادی به فرد پس از هیپنوتیزم وارد میشود.
رگرسیون هیپنوتیزم روشی است که در طی آن تمامی خاطرات فراموش شده و یا سرکوب شده فرد که اغلب به سو استفاده ها و یا تروما همراه می باشند به خاطر فرد باز میگردند و این متد یکی از تکنیک های روانکاوی می باشد که برای درمان ترس ها و تاثیرات منفی خاطرات فراموش شده بسیار مفید است. حتی در بسیاری از موارد افرادی که ذهن کنجاوی دارند و به دنبال هیجانات و کشف خاطرات گمشده در ذهن و زندگی شان هستند به سمت رگرسیون کشیده میشوند و علاوه بر درمان آن را یک روش تفریحی میدانند.
هیپنوتیزم میتواند باعث ایجاد خاطرات دروغین شود. البته یکی از بهترین کمک های هیپنوتیزم و روانکاوی به ما، پاک کردن خاطرات و اشخاصی است که خاطراتشان باعث ناراحتی ما میشود.
از هیپنوتیزم در علم پزشکی در مواردی مانند سندرم تحریک پذیری روده، بی خوابی و اختلالات خواب، میگرن، کنترل درد بالینی،ترک سیگار و ترک اعتیاد استفاده می شود.
هیپنوز خواب نیست. امواج مغزی در این حالت با امواج مغزی حالت خواب در بسیاری موارد فرق می‌کند.
سه فاکتور مهم در هیپنوتیزم عبارتند از:
۱.تمرکز فوق العاده فکر
۲.انفکاک و تجزیه (جدا شدن ذهنی از محیط پیرامون)
۳.تلقین
واژه هیپنوتیزم همواره برای افراد مختلف واژه ای جذاب است. گاهی مسائلی درباره هیپنوتیزم بیان می شود که ریشه در واقعیت ندارد و تنها برداشتی از تصورات و تخیلات افراد است؛ آیا باید از چنین کسی ترسید؟ آیا او می تواند ما را مجبور به انجام کارهای خاصی بکند؟ آیا می تواند به اسرارمان پی ببرد؟ سوال هایی از این دست پیوسته با واژه هیپنوتیزم همراه است. به نظر من یکی از علل مهم این گونه سوال ها و تصورها و همچنین دلیل مهم جذابیت این واژه، رازآلود بودن و شفاف نبودن آن است. تصور سفر در زمان، دیدن محل هایی در نقاط مختلف دنیا و نمونه هایی از این دست، از جذابیت های هیپنوتیزم است و از طرف دیگرترس از لورفتن اسرار، ترسِ از دست دادن کنترل بر رفتار و همچنین گم شدن در عالم هیپنوتیزم، از جمله ترس هایی است که از شیرینی مزایای آن نزد افراد می کاهد.
واژه هیپنوتیزم با خواب مصنوعی با یکی از گرایش های مهم روانشناسی به نام «روانکاوی» ارتباطی تنگاتنگ دارد و در حقیقت می توان گفت هیپنوتیزم می تواند یکی از تکنیک های روانکاری باشد. در روانکاوی انسان دارای دو سطح ادراکی هشیار و ناهشیار یا خودآگاهی و ناخودآگاهی است.
حتما متوجه شده اید زمانی که می خواهید بخوابید، لحظاتی هرچند کوتاه وجود سر و صدای محیط اطراف را می شنوید و متوجه می شوید که چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است؛ اما بدن شما قدرت حرکت ندارد و ذهن نیز خیلی نگران اطراف نیست. این زمان و این مرحله، مرحله ای است که شما در وضعی بین خواب و بیداری قرار گرفته اید. در این وضع بدن نه کاملا خواب است و نه بیدار. در حقیقت باید گفت هیپنوتیزم به شما کمک می کند در این شرایط قرار بگیرید.
هیپنوتیزم چگونه عمل می کند ؟
هیچکس درست نمی داند که هیپنوتیزم چگونه عمل می کند ، اما آزمایشات و مشاهدات معتبری در مورد حالت هیپنوتیزم وجود دارد که مهمترین آن این است که در حالت هیپنوتیزم ، شخص تحت تاثیر هیپنوتیزم کننده قرار دارد و دقیقا هر چه را که او دستور می دهد تکرار کرده و انجام می دهد . می توان شخص هیپنوتیزم شده را وادار کرد تا ضربان قلبش افزایش یابد ، مانند وقتی که خجالت کشیده صورتش سرخ شود ، مانند وقتی که ترسیده ، رنگش بپرد و یا قدرت بدنی زیادی پیدا کند . با این وجود ، اشخاص را نمی توان برخلاف میلشان هیپنوتیزم کرد ، همانطور که نمی توان آنها را وادار کرد تا خلاف اعتقادات مذهبی خود عمل کنند .
در مبحث کاهش وزن، برخی از مطالعات Kirsch نشان داده‌اند افرادی که درمان رفتاری- شناختی (CBT) را بهمراه هیپنوتیزم دریافت کرده‌اند در مقایسه با افرادی که تنها تحت درمان رفتاری- شناختی قرار گرفته‌اند، وزن بیشتری از دست می‌دهند. پس از چهار تا شش ماه، افرادی که CBT + هیپنوتیزم را دریافت کرده‌اند، بیش از ۲۰ پوند وزن از دست دادند درحالیکه افرادی که تنها CBT دریافت کردند، وزنی نزدیک به نصف مقدار مذکور را کاهش دادند. همچنین گروهی که هیپنوتیزم دریافت کردند وزن کاهش یافته خود را در دوره ۱۸ ماهه پس از درمان نیز حفظ کردند درحالیکه گروه CBT، مقداری وزن اضافه کردند.
جدا از یاری هیپنوتیزم در کاهش وزن، مطابق اظهارات Len Milling، شواهد مطالعاتی قابل توجهی نیز مبنی بر اینکه هیپنوتیزم می‌تواند به طور کارآمدی درد فیزیکی را کاهش دهد، وجود دارد. Len Milling، روانشناس بالینی و استاد روانشناسی در دانشگاه Hartford است.
یکی از مطالعات ریویو Milling نشان داد هیپنوتیزم می‌تواند کودکان را در برطرف کردن درد پس از اعمال جراحی یا درد مرتبط با دیگر پروسه‌های درمانی، یاری کند. مطالعه دیگر وی نیز نشان داد هیپنوتیزم می‌تواند در برخی شرایط مانند درد مرتبط با بارداری و زایمان در مقایسه با پروتکلهای درمانی مانند داروها و بی‌حسی نخاعی، بهتر عمل کند.
دکتر David Spiegel، متخصص هیپنوتیزم و استاد روان پزشکی و علوم رفتاری در دانشگاه علوم پزشکی استنفورد می‌افزاید: “هیپنوتیزم در ترک مصرف سیگار بسیاری یاری‌ رسان است. “نزدیک به ۲۵ درصد افرادی که تحت نظر من به یکباره مصرف سیگار را قطع می‌کنند، سیگار را به مدت دو سال مصرف نمی‌کنند.” یک مطالعه بر روی ۲۸۶ فرد سیگاری در سال ۲۰۰۷ نشان داد ۲۰ درصد افرادی که هیپنوتیزم دریافت کردند در مقایسه با ۱۴ درصد افرادی که مشاوره رفتاری استاندارد دریافت کردند، قادر به ترک بودند. حتی مزایای قطع مصرف سیگار در افرادی با سابقه افسردگی، بسیار قابل توجه بود که نشان دهنده توانایی مثبت دیگر هیپنوتیزم است.
در اصل، فروید این نظریه را مطرح ساخت که هیپنوتیزم، سد میان آگاه و ناخودآگاه را ضعیف می‌سازد. که این نظریه به طرز وسیعی رد شده‌است. درحالیکه برخی، قدرت هیپنوتیزم را به اثر پلاسبو نسبت می‌دهند، تئوری دیگر این است که “هیپنوتیزم باعث ورود افراد به یک حالت تغییر یافته‌ی آگاهی می‌شود؛ این حالت پاسخ دادن آنها را به تلقین‌های هیپنوتیک، افزایش می‌دهد.” زمانیکه در مورد “حالت‌های تغییر یافته‌ی آگاهی” صحبت می‌کنیم، کمی ترسناک بنظر می‌آید، ولی هیچ از دست رفتن آگاهی یا فراموشی وجود ندارد.
هیچ یک از افراد بطور مساوی از هیپنوتیزم بهره‌مند نمی‌شوند. Milling می‌گوید نزدیک به ۲۰ درصد افراد یک “پاسخ بزرگ” به آن نشان می‌دهند، در حالیکه درصد برابری از افراد در کل به آن پاسخ نشان نمی‌دهند. ۵۰ تا ۶۰ درصد باقیمانده نیز در میان این دو حالت قرار می‌گیرند. Spiegel می‌گوید “کودکان، بیشتر می‌توانند به هیپنوتیزم پاسخ نشان دهند.”
نتیجه گیری:
به نظر می رسد در باب اثر بخشی هیپنوتیزم اندکی مبالغه می شود.هنوز زود است تا مبنای علمی و اثر بخشی فیزیولوژیک برای این روش تعریف کرد.