مبنای عصبی شناخت معمولا بر روی مکانیسم های کورتیکال متمرکز است.مغزپرندگان فاقد پوشش کورتکس است با این وجود مهارتهای شناختی آنها با پریمات ها برابر است.این یافت های شناختی بهمراه کشفیات نوروبیولوژیکی نشان داده اند که مغز پیشین (forebrain) پرندگان و پستانداران هومولوگ هستند و از نظر ارتباطات نورونی و عملکرد در سطح سلولی شباهت هایی دارند.
از آنجایی که پرندگاه پالیوم (palllium) بزرگتری دارند ولی فاقد کورتکس هستند بنابراین ساختار کورتیکال ویژه برای مهارتهای پیشرفته شناختی ضروری بنظر نمی رسد.
در طی تکامل طولانی وموازی پستانداران و پرندگان ، چندین مکانیسم نورونی برای شناخت (cognition) و رفتار های پیچیده بوجود آمده است.
یافته های فوق از اهمیت بالایی در شاخه علوم اعصاب شناختی برخوردارند.
هم پستانداران و هم پرندگان مخ بزرگی دارند که به ۲ بخش پالیال و ساب پالیال تقسیم می شوند. پالیوم در لاتین به معنی پوسته است.
ساب پالیوم که در آن استریاتوم بزرگترین جزء است و در پستانداران و پرندگان ساختار مشابهی دارد.
در پستانداران پالیوم بصورت نئو کورتکس بوجود می آید که بخش اعظم مغز پیشین را در بر می گیرد.این ساختار در تلانسفالون پرندگان وجود ندارد.
این طور فرض می شود که اعمال شناختی عالیبه پردازش کورتیکال مرتبط است. بنابر این چون پرندگان کورتکس ندارند بنابراین آنها توانایی اعمال شناختی را هم ندارند. در حالیکه مطالعات نشان می دهد که این فرض غلط است.در واقع شناخت در پرندگان پایین تر از پستانداران نیست.
بطور سنتی، مغز پرندگان بعنوان سیستم های مدل برای مطالعه یادگیری و حافظه، تصمیم گیری و صدا مورد استفاده قرار می گیرند.
مطالعات توانایی های شناختی عالی مانند حل مساله ، کنترل تکانشی، استدلال و برنامه ریزی را در پرندگان ثابت کرده اند.
بیشتر کلاغ ها غذا را برای مصرف بعدی شان انبار می کنند و این رفتار نوعی توانمندی شناختی است.
طوطی افریقایی پرنده ای باهوش است که می تواند ایتم هایی را جهت گذاری کند و همچنین از مهارتهای ارتباطی استفاده کند تا تکالیف(tasks) شناختی گوناگون را انجام دهد.در پرندگان آواز خوان هم توانایی های از قبیل استفاده از ابزار، همکاری و یا فریب دادن(deception) وجود دارد.بعنوان مثال همکاری ممکن است شامل جنبه هایی از یادگیری ، کنترل تکانشی، فرا حافظه ، یکدلی (empathy) و ذهن خوانی باشد.
پرندگان هم مانند پستانداران که دارای کورتکس پره فرونتال(PFC) هستند دارای ساختاری مشابه با آن به نام ( = NCL nidopallium caudolateral) هستند که مانند PFC دارای الیاف عصبی دوپامینرژیک می باشد.
کانکتوم(نقشه های مربوط به اتصالات عصبی مغز) در مغز کبوتر تاحدودی به کانکتوم پریمات ها شبیه است.
در حقیقت پرندگان با مغز کوچک (۵تا ۲۰ گرمی) می توانند توانمندی های مشابه مربوط به مغز های بزرگتر پستانداران(۲۷۵ تا ۵۰۰ گرمی) را نشان دهند.
یافته های حاصل از تحقیقات متعدد نشان می دهد که اعمال شناختی پیچیده لزوما به کورتکس چند لایه نیا ز ندارد و وزن مغزهم نمی تواند به تنهایی یک وجه تمایز در بین مغز موجودات باشد.
منبع: trends in cognitive neuroscience, cognition without cortex
