لکنت زبان (stammering or stuttering) یک اختلال سیالی بیانِ لفظی است که بر اساس تکرارها و تطویلهای غیر ارادی، صدادار یا بی صدا، به هنگام انتشار واحدهای کوچک سخن یعنی اصوات، هجاهای مجزا یا هجاهای کلمات مشخص می‌شود. این اختلال‌ها معمولآ بسیار فراوان‌اند و به آسانی مهار نمی‌شوند.
بر اساس DSM(چهارمین راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روان پزشکی آمریکا)، اختلال سیالی بهنجار و آهنگ سخن گفتن که با سن فرد نامتناسب است، ویژگی اصلی لکنت زبان را تشکیل می‌دهد. این اختلال با تکرارها و تطویلهای صوت‌ها و هجاها و همچنین دیگر اختلال‌های سیالی گفتار (روانی کلام) همراه است.
ویژگی‌های خاص لکنت زبان در افراد مختلف بسیار متغیرند. برخی از افراد الکن تنها در تلفظ هجاها مشکلاتی دارند و برخی دیگر، نخستین تکرارها و تردیدها با شکلک‌ها و یا حرکاتی در قسمت‌های مختلف بدن همراه‌اند (مانند: چشمک زدن، تیکهای مختلف، لرزش لب‌ها یا چهره، تکان دادن سر، حرکت‌های تنفسی، گره کردن مشت‌ها و…). همچنین اغلب دیده می‌شود که فرد دستخوش یک حالت هیجانی مانند: ترس، خشم وشرم و…می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که تنیدگی (stress) یا اضطراب، لکنت زبان را تشدید می‌کند.
لکنت زبانبه اختلال در روانی گفتار و الگوی زمانی آن که سخن گفتن را دشوار می‌سازد گفته می‌شود. لکنت زبان عمدتاً و بطور کلی جز در موارد استثنایی در دوران خردسالی آغاز شده و یک پدیده خاص دوران کودکی است و معمولاً از سنین ۲ تا ۴ سالگی شروع می‌شود. کندی زبان در جایی پیش می‌آید که دستگاه‌های تکلم انسان دچار پاره‌ای از تشنج‌ها است؛ از اینرو ادای کلمات ناگهان به مانع برخورد می‌کند و پیوسته مکثی در میان صحبت روی می‌دهد. به هنگام چنین رویدادی معمولاً انسان حرفی را که روی آن مکث ایجاد شده‌است، چندبار تکرار می‌کند.
لکنت زبان را می توان عدم توانایی در بیان روان و سلیس کلمات و یا جملات با مخاطب یا مخاطبین نامید. به عبارتی دیگر لکنت زبان نوعی بیان ناقص است که فرد کلمات را بصورت کشدار، همراه با مکث و گاهی قفل شدن فک، و همچنین به همراه فشار در ماهیچه های صورت بیان می کند.
دو نوع لکنت وجود دارد:
۱٫لکنت کلونیک یا حالت تکراری در بیان کلمه
در این نوع از لکنت زبان کودک یک سیلاب از کلمه‌ای را (که معمولاً اولین سیلاب کلمه را) با سرعت و تشنج تکرار می‌کند. مثلاً کلمه پدر را چنین بیان می‌کند: پ پ پ پدر.
۲٫لکنت تونیک یا توقف در تلفظ
در این حالت در فعالیت عضلات تلفظی چند ثانیه توقف و سکون بوجود می‌آید و کودک دچار وقفه در تلفظ و ادای کلمه همراه با فشار، کوشش و حرکات خاصی است. کودک مبتلا به این لکنت برای ادای کلمه شدیداً به خودش فشار می‌آورد و پس از لحظاتی سکون بطور ناگهانی و با تشنج کلمه را ادا می‌کند.
علل لکنت
لکنت زبان می‌تواند ناشی از آسیب سلول‌های مربوط به گفتار در فرد یا بر اثر ترس و اضطراب باشد.نوع اول لکنت زبان به «ارگانیک» معروف بوده و در واقع مشکل دریافت و ارائه زبانی در مغز است.در این نوع از لکنت زبان سلول‌های مربوط به گفتار آسیب می‌بینند و درمان آن با کمک داروها و جبران کمبود ویتامین ممکن است.
نوع دوم این بیماری مربوط به ترس و اضطراب است، این نوع لکنت زبان بیشترین آمار ابتلا را به خود اختصاص داده است؛ در درمان نوع دوم باید مورد اضطراب و ترس رفع شود و در صورت ادامه یافتن لکنت از گفتار درمانی استفاده شود.
با گرفتن نوار مغزی(EEG) مشخص می‌شود که این مساله مربوط به مغز بوده یا دلیل لکنت مربوط به اضطراب و ترس است.
اگر کودک از ابتدا به خوبی صحبت می‌کرده و مشکل گفتاری نداشته است اما چند هفته یا چند روز است که لکنت پیدا کرده است، علت آن می‌تواند روانشناختی باشد .
اضطراب کودکان، نگرانی، ترس ناشی از جروبحث والدین و ناامن بودن فضای تربیتی خانه از جمله علل روانشناختی لکنت ناگهانی زبان می‌باشد.
علت ژنتیکی در حدود ۶۰ درصد از تمام کسانی که دچار لکنت زبان هستند و در اقوام نزدیک‌شان افراد مبتلا به لکنت زبان وجود دارند دیده می شود.
مشکل در فرایندهای مغزی علت دیگر است. این افراد در فرایند تکلم و در تعامل پیام‌های مغزی با ماهیچه‌ها و اندام‌های مورد نیاز در گفتار مشکل دارند.
عارضه‌های گفتاری و زبانی و تاخیرهای شناختی، سرعت زیاد حین تکلم و افزایش دامنه لغات در کودک نیز می‌تواند از دلایل عمده این مشکلات گفتاری باشد.
لکنت ناگهانی زبان در کودکان احتمالا به علل روانشناختی مانند ترس و وحشت به وجود می آید. شاید همه ما بنوعی آمادگی هر نوع اختلالی را داشته باشیم برای مثال بعضی از ما آمادگی تیک عصبی و برخی دیگر لکنت و برخی دیگر نیز نوع دیگری از اختلال را داشته باشیم. اما در نهایت این عوامل محیطی است که باعث آشکار شدن اختلال خاصی در افراد می گردد. مثلا” کودکی که ناگهان مورد هجوم فردی قرار می گیرد و دچار ترس شده و ممکن است پس از آن دچارلکنت زبان گردد.معمولا” علت لکنت زبان کسانیکه محیطی است و یا به عبارتی در اثر ترس و شوکهای روانی بوجود آمده در تنهایی و یا با کسانی که راحت هستند کاملا” بدون لکنت و یا با لکنت زبان کمتری صحبت می کنند . در واقع می توان چنین گفت ترس و اضطراب و یا به عبارتی احساس ارزیابی منفی از سمت دیگران (شاید همان ترس ناهشیار اولیه لکنت زبان) باعث لکنت زبان و یا تشدید آن می گردد.
دلایل بروز لکنت زبان در کودکان، تاکنون بطور دقیقی روشن نشده‌است. اما لکنت نمی‌تواند علت واحدی داشته باشد. بلکه همواره معلول علت بدنی، عاطفی، اجتماعی یا ترکیب این عوامل است. بسیاری از افرادی که لکنت زبان دارند دچار بعضی از ناراحتیهای عصبی و ناسازگاری‌های اجتماعی هستند. اما تشخیص اینکه آیا این‌گونه ناراحتیهای روانی علت لکنت زبان است یا لکنت خود حاصل حالات و فشارهای ناشی از اختلالات روانی است، بسیار مشکل است. در بعضی از مواقع لکنت زبان ممکن است حاصل نارساییها و اختلالات دستگاه عصبی باشد یا در مواردی نیز لکنت زبان از زمان کودکی در اثر بعضی ناهنجاریهای خفیف فیزیولوژیکی پدید می‌آید.
عوامل مؤثر بر لکنت زبان
• ضربه‌های شدید و شوکهای عاطفی و روانی
• احساس تهدید و ناامنی در خانواده
• تنبیه بدنی در مدرسه و خانه
• انتقاد شدید از کودک در هنگام زبان باز کردن
• اصرار والدینِ کودک چپ دست برای استفاده از دست راست
• تکرار والدین و اطرافیان در موقعی که کودک کلمات را نادرست بیان می‌کند.
• ابتلا به بیماری‌های شدید عفونی
• آسیب‌های قبل از تولد، حین تولد و دوران کودکی
روش‌های اصلاح و درمان لکنت زبان
۱٫روش‌های زبانی یا تلفظی
برای انجام این عمل بهترین هماهنگی‌ها بین حنجره، گونه‌ها، زبان و لب‌ها لازم است؛ اما همین که در این هماهنگی خللی ایجاد شود، زبان به لکنت می‌افتد. پیش از سن ۴ یا ۵ سالگی به‌ندرت معلوم می‌شود که کودک لکنت زبان دارد. کندی زبان بر اثر اختلال‌های بدنی یا برآشفتگی‌های عاطفی، در انسان رشد می‌یابد. گویا بتوان در پاره‌ای موارد، کند زبانی را از راه آموزش برطرف کرد؛ یعنی به شخص مبتلا آموخت که چگونه آهسته آهسته چیزی را بخواند؛ آهسته آهسته و با توجه خاص به حرف زدن خود، سخن بگوید و هر هجایی را با کمال دقت ادا کند.
همچنین به وی می‌آموزند چگونه به هنگام بند آمدن زبانش، تنفس خود را تنظیم کند.
۲٫روش دارو درمانی
برخی اعتقاد دارند که یکی از عوامل لکنت تنش‌ها و اضطراب و هیجانات عاطفی است؛ لذا داروهای آرام بخش می‌توانند تا حدودی کودک را از اضطراب و هیجانات عاطفی به دور داشته و در نتیجه لکنت زبان او را تقلیل دهند.
۳٫رفتار درمانی
سلام من این مشکل نوع دوم را دارم میشه رهنمایی ام کنید لطفا .
ب سلام. به یک متخصص گفتار درمان مراجعه کنید.