ECTیا تشنج درمانی یا الکتریسیته درمانی یا شوک درمانی یکی از متداول ترین متدهای درمانی در روانپزشکی مدرن می باشد .ECT مخففelectroconvulsive Therapy است.این نوع درمان بطور شایعی در درمان برخی از بیماریهای روانی بکار می رود؟آیا این روش در درمان بیماران موثر است؟در نظر خیلی از بیماران این روش درمانی ترسناک است. مطالعات پایه ای و نوروبیولوژیکی در این زمینه اندک است؟
ECT موجب تغییرات نروفیزیولوژیکی و نوروشیمیایی در بافت مغز می شود.برای مطالعه بهتر باید نگاهی به نوروبیولوژی شوک درمانی توجه کرد.نکته دیگر آنکه نقش تشنج ایجاد شده در اثرات درمانی این روش چیست؟
تعداد سلولهای گلیال در مغز بیماران با صرع بیشتر از بیماران با اسکیزوفرنی است که اشاره از نقش صرع در حفظ تراکم سلولهای گلیال دارد.مشاهدات زیست شناختی این نظر را مطرح می کند که القاء تشنج ممکن است در برگرداندن تعداد سلولهای گلیال در بیماران روانپزشکی کمک کننده باشد.
ایمپالس الکتریکی از الکترود هایECT از طریق بافت واسطه عبور می کند تا نورونها در مغز را از طریق تغییر محیط الکتریکی و غلظت یونهاتحریک کند.گروهی از نورونهای دپولاریزه شده بطور همزمان تخلیه می شوند تا تشنج ایجاد کنند.
مطالعات با fMRIنشان می دهد که ECT جریان خون مغز و متابولیسم گلوکز را تغییر می دهد.القاء شوک مصرف گلوکز در کورتکس بخصوص نواحی فوقانی لوب فرونتال و قشر تمپورال را کاهش می دهد.همینطورجریان خون درآمیگدال، شکنج پاراهیپوکامپ، پل مغزی و ساختارهای دیگر لیمبیک و پارا لیمبیک بدنبال الکتروشوک کاهش می یابد.
در طی تشنج حاصل از ECT فشار خون بالا می رود که موجب شکسته شده پیوستگی سد خونی-مغزی می شود و در طی این فرایند تعدادی از مواد شیمیایی عصبی از گردش خون به پارانشیم مغز وارد می شوند که موجب افزایش BDNF،آنژیو ژنز ، نوروژنز در محیط مغز می شوند.
الکتروشوک فرایندهای انتقال عصبی را تعدیل می کند.همچنین تعدادی از مواد نوروشیمیایی در مغز شامل فاکتورهای نسخه برداری، میانجی های عصبی، فاکتورهای نوروتروفیک و هورمونها را آزاد می کند.
از طرفی نکته قابل توجه در الکتروشوک درمانی اینست که حافظه برای مدتی تخریب می شود.تشنج با افزایش سطح پروتئین deltaFosB می تواند اثر مخربی بر حافظه داشته باشد.
اثر بخش بودن یا نبودن ECT نیاز مند مطالعات و تحقیقات بیشتر در این زمینه است.