اختلال دوقطبی (BD=Bipolar disorder) یک اختلال روانپزشکی ناتوان کننده است که با دوره های نوسان افسردگی و شیدایی مشخص می شود. محققان مدت‌ها گمان داشتند که BD ممکن است با تغییرات ساختاری و عملکردی غیرعادی در مغز همراه باشد. مطالعات تصویربرداری مقطعی مغز در افراد مبتلا به BD نکاتی را در مورد این تغییرات نشان داده است، اما توانایی تفسیر داده های جمع آوری شده در یک نقطه زمانی محدود است.
نازک شدن قشر مغز در طول زمان با بیماران دوقطبی همراه بود که دوره های شیدایی بیشتری را تجربه کردند. این تغییرات بیشتر در قشر جلوی مغز، ناحیه ای از مغز که با کنترل هیجانی و عملکرد اجرایی مرتبط است، مشهود بود.
اکنون، یک مطالعه طولی چند مرکزی تغییرات نابجا را در طول زمان در مغز افراد مبتلا به BD نشان می‌دهد. برخی تغییرات به طور خاص با اپیزودهای بیشتر شیدایی همراه بود.
این مطالعه شامل یک تیم بزرگ بین المللی چند مرکزی متشکل از بیش از ۷۰ محقق از گروه کاری اختلال دوقطبی ENIGMA بود.
جان کریستال، MD، سردبیر روانپزشکی بیولوژیکی، گفت: «گزارش گروه کاری اختلال دوقطبی ENIGMA قدرت همکاری چند مرکزی در مقیاس بزرگ را نشان می‌دهد. انجام مطالعات تصویربرداری عصبی طولی بسیار چالش برانگیز است. در اینجا، با ترکیب داده‌های ۱۴ سایت، یکی از واضح‌ترین تصاویری را که از تأثیر نوروتوکسیک اختلال دوقطبی داریم، به‌ویژه دوره‌های شیدایی به دست می‌آوریم.
محققان تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و داده‌های بالینی دقیق را از ۳۰۷ فرد مبتلا به BD و از ۹۲۵ فرد سالم (HC) از ۱۴ سایت بالینی در سراسر جهان جمع‌آوری کردند. شرکت کنندگان در دو نقطه زمانی، از شش ماه تا نه سال، ارزیابی شدند.
جالب‌ترین یافته این بود که قشر مغز، خارجی‌ترین لایه مغز، در افرادی که دوره‌های شیدایی بیشتری را تجربه می‌کردند، در طول زمان به میزان بیشتری نازک شد. کسانی که شیدایی نداشتند نازک شدن قشر یا حتی ضخیم شدن قشر مغز نشان ندادند. این تغییرات بیشتر در قشر جلوی مغز (PFC) مشهود بود، ناحیه ای که با کنترل اجرایی و تنظیم احساسات مرتبط است.
نویسنده ارشد Mikael Landén، MD، PhD، پروفسور و پزشک ارشد در موسسه علوم اعصاب و فیزیولوژی، گفت: این واقعیت که نازک شدن قشر مغز در بیماران مرتبط با دوره های شیدایی بر اهمیت درمان برای جلوگیری از دوره های خلقی تاکید می کند و اطلاعات مهمی برای روانپزشکان است.
“محققان باید بر درک بهتر مکانیسم های پیشرونده در اختلال دوقطبی تمرکز کنند تا در نهایت گزینه های درمانی را بهبود بخشند.”
در مقایسه با HC، افراد مبتلا به BD بزرگ شدن سریع‌تری در بطن‌های مغز نشان دادند، حفره‌های داخل مغز که حاوی مایع مغزی نخاعی هستند. در نواحی کورتیکال خارج از PFC، شرکت کنندگان BD در واقع نازک شدن کندتر از شرکت کنندگان HC را نشان دادند.
نویسنده سرب کریستف آبه، دکترا، استادیار، موسسه کارولینسکا، سوئد، گفت: “بزرگ شدن غیر طبیعی بطن و مهمتر ارتباط بین نازک شدن قشر مغز و علائم مانیا نشان می دهد که اختلال دو قطبی ممکن است در واقع یک اختلال neuroprogressiveباشد که می تواند بدتر شدن علائم دوقطبی در برخی بیماران توضیح دهد.
یک امکان برای توضیح اینکه چرا بیماران BD ممکن است نازک‌تر شدن کورتکس آهسته‌تری نسبت به HC داشته باشند این است که لیتیوم، دارویی که برای درمان BD استفاده می‌شود، دارای اثرات محافظتی عصبی است و می‌تواند ضخامت قشر مغز را تقویت کند. صرف نظر از این، این مطالعه سرنخ های جدیدی در مورد اثرات ساختاری BD بر روی مغز در طول زمان ارائه می دهد.
